Γράφει ο Γιώργος Δήμος
Η καλλιτεχνική πλατφόρμα Perasma επιστρέφει στη Λέρο, για να συνομιλήσει με τοπόσημα του νησιού και την ιστορική του υφή, φέρνοντας κοντά λάτρεις της τέχνης από όλο τον κόσμο. Η ομαδική έκθεση, με τίτλο «Διπλώνοντας τη Θάλασσα σε Φορέματα που Διαλύονται σαν Αλάτι», θα πραγματοποιηθεί από τις 29 Ιουνίου έως τις 23 Αυγούστου 2025, εξερευνώντας τη στενή και διαρκώς μεταβαλλόμενη σχέση του νησιού με τη θάλασσα, με τη συμμετοχή 28 καλλιτεχνών από την Αμερική, την Αφρική, την Ασία και την Ευρώπη, που θα παρουσιάσουν τα έργα τους στο Αρχοντικό Καντιόγλου και το Δημοτικό Σχολείο Λακκίου.
Η φετινή διοργάνωση εστιάζει στις δυνατότητες της συνύπαρξης, την ισορροπία ανάμεσα στη σύνδεση και την ελευθερία, και στα άπειρα σημεία συνάντησης. Το νόημα δε «ρίχνει άγκυρα» σε συγκεκριμένους προορισμούς, αλλά αναδύεται μέσα από σχέσεις, κινήσεις και κοινούς ρυθμούς. Ειδικές παραστάσεις, συναντήσεις και εκδηλώσεις θα συνοδεύουν την έκθεση καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Εμπνευσμένη από τη μεταφορά της πυξίδας στο ποίημα «A Valediction: Forbidding Mourning» του Τζον Νταν, η φετινή έκθεση περιγράφει μια εξωστρεφή κίνηση, την ίδια στιγμή που η βελόνα παραμένει σταθερή στο κέντρο της. Στο ποίημα, η πυξίδα συμβολίζει δύο εραστές δεμένους παρά την απόσταση –περιγράφοντας και εδώ μια σχέση όπου το ένα μέρος παραμένει ριζωμένο, ενώ το άλλο εξερευνά τον κόσμο. Δεν αναζητείται κατεύθυνση, αλλά ρυθμός. Όπως το αόρατο και άρρηκτο δέσιμο δύο ανθρώπων, η κίνηση στην έκθεση παραμένει κοντά στον πυρήνα της ακόμα και όταν κατευθύνεται προς τα έξω.
Αυτή η προσέγγιση αντανακλά την ίδια τη Λέρο. Ένα νησί που είναι ταυτόχρονα στερεά γη και ρευστός ρυθμός. Οι άκρες του επεκτείνονται με τη θάλασσα, τον άνεμο και τη μνήμη, συνθέτοντας μια κατακερματισμένη, αλλά στέρεη αφήγηση.
Απορρίπτοντας τη γραμμική αφήγηση, η έκθεση κατοικεί σε έναν χώρο όπου η κίνηση, η ρήξη και η μεταμόρφωση λειτουργούν ως ενεργές δυνάμεις. Επηρεασμένη από την έννοια της ψυχομαγείας του Αλεχάντρο Χοδορόφσκι, η μεταμόρφωση δεν προκύπτει μόνο μέσω της σκέψης, αλλά μέσω της πράξης, του συμβόλου και της διαίσθησης. Τα έργα δεν δημιουργούνται για να εξηγήσουν· υπάρχουν για να αντηχήσουν, όπως το πουλί που δεν τραγουδά θέλει να δώσει μία απάντηση, αλλά επειδή το τραγούδι του θέλει να ακουστεί.
Η σχέση στεριάς και θάλασσας ενσαρκώνει αυτή την ένταση. Νησί και νερό δεν μπορούν να νοηθούν χωριστά. Είναι συμπληρωματικές, αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενες δυνάμεις. Κάποιες φορές η θάλασσα αποτελεί όριο, άλλες, ανοίγει δρόμο. Άλλοτε το νησί προστατεύεται, κι άλλοτε μένει εκτεθειμένο.
Η έκθεση «Διπλώνοντας τη Θάλασσα σε Φορέματα που Διαλύονται σαν Αλάτι» παρουσιάζει έργα —κάποια από τα οποία αναθέσεις— των καλλιτεχνών: Deniz Aktaş Hüseyin Aksoy, Kent Andreasen, Korakrit Arunanondchai, Mirna Bamieh, The Centre for the Less Good Idea, Margherita Chiarva, Giorgio de Chirico, TM Davy, Brian Eno, Laura Footes, Lucio Fontana, Alice Guittard, Ali Kazma, Gülsün Karamustafa, William Kentridge, Joline Kwakkenbos, Dora Maar, Lola Montes Schnabel, Neo Muyanga, Marcus Neustetter, Ömer Pekin, Takis, Athina Rachel Tsangari, Rinus van de Velde, Ευγενία Βερελή και Κωστής Βελώνης.
Τα έργα εκτίθενται στο Αρχοντικό Καντιόγλου και το Δημοτικό Σχολείο Λακκίου. Το Αρχοντικό Καντιόγλου, ένας εκθεσιακός χώρος στεγασμένος σε ένα νεοκλασικό αρχοντικό που χτίστηκε το 1886 στην Αγία Μαρίνα και έχει παραχωρηθεί στο Perasma. Το Δημοτικό Σχολείο Λακκίου είναι ένα εμβληματικό κτήριο του ορθολογιστικού μοντερνισμού, που ολοκληρώθηκε στη δεκαετία του 1930, στο πλαίσιο της ανάπτυξης της νέας πόλης Portolago, κατά την Ιταλική κατοχή του νησιού.
