Όπως λέει ένα ξένο ρητό, «Ποτέ δεν είσαι ντυμένος πλήρως χωρίς ένα χαμόγελο». Όπως θα έχετε ήδη παρατηρήσει στις αλληλεπιδράσεις σας με τους άλλους, το χαμόγελο μπορεί να αποκαλύψει πολλά συναισθήματα σε διάφορες στιγμές (για την ακρίβεια, στις μέρες μας, ίσως έχετε παρατηρήσει την αρνητική επίδραση που έχουν οι μάσκες στο να αντιλαμβανόμαστε πλήρως τι θέλουν να μας επικοινωνήσουν οι άλλοι).
Αν και οι συνδυασμοί συναισθημάτων και μυών του προσώπου μπορούν να δημιουργήσουν άπειρες εκφράσεις και χαμόγελα, σήμερα τα περισσότερα είδη συνήθως ανήκουν σε τρεις κύριες κατηγορίες: χαμόγελα πραγματικής απόλαυσης, κοινωνικά χαμόγελα και χαμόγελα κυριαρχίας. Τι σημαίνει όμως το καθένα;
1. Το χαμόγελο Duchenne
Ένα χαμόγελο Duchenne, που έχει επίσης ονομαστεί και χαμόγελο ανταμοιβής σε κάποιες έρευνες, είναι εκείνο της πραγματικής απόλαυσης. Είναι ένα πραγματικά αυθεντικό χαμόγελο, το οποίο αναγνωρίζει κανείς αν παρατηρήσει τα μάτια του άλλου.
Αυτό περιγράφει και ο David Matsumoto, ειδικός στη γλώσσα του σώματος: «Το χαμόγελο της αληθινής απόλαυσης είναι αυτό κατά το οποίο οι γωνίες των χειλιών ανεβαίνουν προς τα πάνω, αλλά παράλληλα ενεργοποιούνται και οι μύες γύρω από τα μάτια». Οι μύες γύρω από τα μάτια «ανεβάζουν» προς τα πάνω τα μάγουλα, τα κάνουν να φαίνονται πιο λαμπερά και ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν και μια μικρή ρυτίδα (το λεγόμενο πόδι της χήνας) δίπλα στα μάτια τους. Αυτό το χαμόγελο εκφράζει θετικά συναισθήματα όπως απόλαυση, ενθουσιασμό και διασκέδαση.
2. Κοινωνικό χαμόγελο
Τα κοινωνικά χαμόγελα είναι εκείνα της μη απόλαυσης ή εκείνα προς χάριν επικοινωνίας. Μπορείς κανείς να τα διαχωρίσει από τα πρώτα (της ικανοποίησης) επειδή δεν ενεργοποιούνται οι μύες των ματιών. Συνήθως είναι κάπως βεβιασμένα και δεν φαίνονται ποτέ δόντια. Αν και δεν είναι απαραιτήτως τα πιο αυθεντικά, χρειάζεται σίγουρα να αναγνωρίσουμε τον σημαντικό ρόλο που παίζουν στις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις. Αποτελεί ένδειξη ευγένειας, υποδεικνύει ότι είμαστε ανοιχτοί και φιλικοί σε αυτούς που μας προσεγγίζουν.
3. Χαμόγελο κυριαρχίας
Και τέλος, όπως αναγνωρίζεται και από έρευνα του Πανεπιστημίου του Wisconsin, αλλά και του Queen’s University στο Belfast της Ιρλανδίας, η τρίτη κατηγορία χαμόγελου είναι ονομάζεται χαμόγελο κυριαρχίας και χρησιμοποιείται για να δείξει και διαχειριστεί την κοινωνική ιεραρχίας και τη θέση ενός ανθρώπου.
Σε αυτό το είδος χαμόγελου, τα φρύδια και τα μάγουλα σηκώνονται, όπως και στο χαμόγελο Duchenne, αλλά το ίδιο το χαμόγελο χάνει τη συμμετρία του και μοιάζει με μειδίαμα. Ενώ τα δύο πρώτα είδη χαμόγελου υποδεικνύουν θετικότητα και ικανοποίηση, το χαμόγελο της κυριαρχίας σίγουρα δεν μαρτυρά τέτοια πρόθεση ή συναίσθημα. Σχετίζεται περισσότερο με ανωτερότητα, αυτοπεποίθηση, πατρονάρισμα και πολλές φορές κομπασμό.
Τα οφέλη του χαμόγελου στην υγεία μας
Αν σας έχει πει κάποιος να χαμογελάτε στον εαυτό σας, ακόμα και μπροστά από έναν καθρέφτη, για να τονώσετε τη διάθεσή σας, είναι μια καλή συμβουλή. Μία έρευνα βρήκε ότι οι συμμετέχοντες που χαμογελούσαν κατά τη διάρκεια μιας στρεσογόνας εργασίας είχαν ηπιότερο καρδιακό ρυθμό κατά τη διάρκεια ανάρρωσης από το στρες σε σύγκριση με όσους δεν χαμογελούσαν – και τα χαμόγελα Duchenne ήταν αυτά που αποδείχτηκαν ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης της αγχογόνας κατάσταση.
Επιπλέον έρευνα έχει προσφέρει μια ενδιαφέρουσα εξήγηση γι’ αυτό: Όταν χαμογελάμε στοχευμένα και συνειδητά ενεργοποιούνται οι ίδιες εγκεφαλικές περιοχές και με τον ίδιο τρόπο όπως και ένα φυσικό, αυθόρμητο χαμόγελο.
