Το 1983, στο βιβλίο “Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences”, o Howard Gardner, Αμερικανός ερευνητής, γνωστικός και αναπτυξιακός ψυχολόγος, και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βοστόνης και του Χάρβαρντ, διατύπωσε τη Θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης. Η θεωρία αυτή αποτελεί μία πολυπαραγοντική θεωρία η οποία στόχο είχε να αμφισβητήσει την έννοια της νοημοσύνης ως µία σταθερή παράμετρο που μπορεί να μετρηθεί µε κάποιο τεστ.
Ουσιαστικά, μέσω της θεωρητικής του πρότασης ο Gardner αμφισβήτησε την κατεστημένη άποψη σύμφωνα με την οποία υπάρχει ένα είδος νοημοσύνης (που συνήθως συνδέεται με τη λογική και τη γλωσσική), εκκινώντας από τη θέση ότι οι έως τότε τύποι νοημοσύνης δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν την πορεία ενός ανθρώπου.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Gardner, η νοημοσύνη δεν είναι μία αλλά τουλάχιστον οκτώ διαφορετικές. Κάθε μία από αυτές εδρεύει σε διαφορετικά σημεία του ανθρώπινου εγκεφάλου και αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής, άλλοτε σε μικρότερο και άλλοτε σε μεγαλύτερο βαθμό. Ο βαθμός ανάπτυξης του κάθε τύπου νοημοσύνης εξαρτάται από το πόσο κάθε άνθρωπος επιλέγει να ενισχύσει και να βελτιώσει την κάθε μία από τις οκτώ νοημοσύνες που διαθέτει. Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν όλους τους τύπους νοημοσύνης, με διαφορετικό συνδυασμό ο καθένας. Δεδομένου ότι οι νοημοσύνες αναπτύσσονται συνεχώς, επηρεαζόμενες από τις εμπειρίες και τα βιώματα κάθε ανθρώπου, δεν υπάρχουν άνθρωποι με ίδιο προφίλ νοημοσύνης, γι’ αυτό και κάθε άτομο θεωρείται μοναδικό. Σύμφωνα με τον Gardner, οι νοημοσύνες δρουν αλληλοσυµπληρωµατικά, συνεργάζονται, κι έτσι καθιστούν το άτομο ικανό να επιλύει προβλήματα και προκλήσεις.
Κατά τον Gardner, οι οκτώ τύποι νοημοσύνης είναι οι εξής:
1. Γλωσσική – λεκτική: Είναι η ικανότητα του ατόμου να επικοινωνεί αποτελεσματικά µε τους άλλους, να χειρίζεται τον προφορικό και το γραπτό λόγο προκειμένου να πληροφορήσει, να εξηγήσει, να πείσει.
2. Λογική – μαθηματική: Αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου για λογική και συστηματική σκέψη, στην κατανόηση και χρήση αφηρημένων εννοιών προκειμένου να περιγράψει και να εξηγήσει γεγονότα.
3. Οπτική – χωρική: Είναι η ικανότητα του ατόμου να δέχεται και να κατανοεί χωρικές και σχηματικές πληροφορίες µε ακρίβεια δημιουργώντας με αυτές νοητικές εικόνες τις οποίες μπορεί να εκφράζει µε αρχιτεκτονικές κατασκευές.
4. Ενδοπροσωπική: Είναι η ικανότητα του ατόμου να κατανοεί, να διακρίνει και να ελέγχει τα συναισθήματά του, καθώς και η ικανότητά του να έχει το “γνώθι σ ‘αυτόν”.
5. Διαπροσωπική: Αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα, τις προθέσεις, και τις επιθυμίες των άλλων, να ενσυναισθάνεται, να επικοινωνεί και να συνεργάζεται αρμονικά μαζί τους.
6. Μουσική: Είναι η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται και να διακρίνει μουσικά σχήματα και η ικανότητα έκφρασής του με συνθέσεις και μουσικά έργα.
7. Σωματική́: Αφορά στην ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί το σώμα του σαν μέσο έκφρασης συναισθημάτων, ιδεών, πληροφοριών.
8. Φυσιοκρατική: Είναι η ικανότητα αντίληψης του ατόμου του γεωφυσικού χώρου και η διάκριση κυρίαρχων στοιχείων και μοτίβων σε αυτόν.
Για τον Γκάρντνερ νοημοσύνη είναι η ικανότητα:
• να λύνεις προβλήματα (ζωής)
• να βρίσκεις και να δημιουργείς λύσεις σε προκλήσεις
• να παράγεις προϊόντα ή υπηρεσίες που έχουν σημασία σε μια κουλτούρα
Είναι, δηλαδή, ιστορικά – κοινωνικά συναρτημένη – προσδιορισμένη.
