Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας προσφέρουν ένα παράθυρο στο παρελθόν και μια ματιά στο μέλλον, μεταφέροντάς μας σε μέρη και κόσμους από όλο το σύμπαν που ξεπερνούν τη φαντασία μας, αλλά ταυτόχρονα τολμούν να μιλήσουν για ζητήματα της κοινωνίας μας που κανένα άλλο είδος δεν ακουμπάει.
Οραματιστές σκηνοθέτες όπως ο Fritz Lang, ο Stanley Kubrick, ο Ridley Scott ή ο Andrei Tarkovsky, έχουν καταφέρει μέσω του είδος της επιστημονικής φαντασίας να προκαλέσουν τις μεγαλύτερες ελπίδες και τους πιο σκοτεινούς φόβους της ανθρωπότητας, εμποτίζοντας γενιές και γενιές θεατών με μια αίσθηση μεγαλύτερου σκοπού κάτω από το βάρος των ανεξιχνίαστων μυστηρίων του σύμπαντος.
Από την δυστοπία του Akira μέχρι τα πνιγμένα σοκάκια του Blade Runner και τους υγρούς βάλτους του Dagobah όπου ο Luke Skywalker εκπαιδεύεται για να γίνει ένας Jedi ιππότης στο Star Wars, συγκεντρώσαμε 10 από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών.
Close Encounters of the Third Kind (Steven Spielberg, 1977)
http://www.youtube.com/watch?v=dSpQ3G08k48
Λίγοι σκηνοθέτες έχουν αφήσει μεγαλύτερο σημάδι στο είδος της επιστημονικής φαντασίας όσο ο Steven Spielberg, του οποίου τα διαπιστευτήρια περιλαμβάνουν κλασικά έργα που θα μπορούσαν εύκολα να κερδίσουν μια θέση στην παρούσα λίστα (E.T., Minority Report, Α.Ι.). Ωστόσο, το Close Encounters αποτελεί την πιο ξεκάθαρη, αλλά και την πιο ώριμη έκφραση του μοναδικού του οράματος. Μια ταινία που όχι μόνο σηματοδότησε την εκκολαπτόμενη θέση του σκηνοθέτη ως μία από τις εξέχουσες φωνές του Χόλιγουντ, αλλά επίσης έθεσε το πρότυπο για σχεδόν κάθε ταινία πρώτης επαφής με εξωγήινους που ακολούθησε.
Brazil (Terry Gilliam, 1985)
http://www.youtube.com/watch?v=ZKPFC8DA9_8
Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία, η γραφειοκρατία και η καταπίεση του κράτους είναι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές στην απολαυστικά προκλητική δυστοπική παραβολή του Terry Gilliam, στην οποία ένας καταπιεσμένος υπάλληλος ονόματι Sam Lowry, άθελά του μπλέκει σε μια σειρά από λάθη, παρανοήσεις, παρεξηγήσεις και μαζικές εταιρικές συνωμοσίες. Το έργο του Gilliam θεωρείται ως μια από τις πιο προφητικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας του τέλους του 20ου αιώνα, που γινόταν όλο και πιο καταθλιπτικός κάθε μέρα που περνούσε.
Children of Men (Alfonso Cuarón, 2006)
http://www.youtube.com/watch?v=2VT2apoX90o
Μιλώντας για ζοφερές δυστοπίες που θα σας κάνουν να ανατριχιάσετε, ο Alfonso Cuarón πρόσφερε μια από τις πιο εντυπωσιακές προγνώσεις της νέας χιλιετίας με αυτή τη ζοφερή εκδοχή του μυθιστορήματος του PD James. Με την βοήθεια του βιρτουόζου κινηματογραφιστή Emmanuel Lubezki, το Children of Men μας μεταφέρει στην Αγγλία του 2027, όπου η εντροπία κυριαρχεί αφού μια παγκόσμια κρίση γονιμότητας ωθεί την παγκόσμια τάξη στα όρια της κατάρρευσης. Χωρίς να έχει γεννηθεί κανένα μωρό τα τελευταία 18 χρόνια και την επιβίωση της ανθρωπότητας να κρέμεται από μια κλωστή, ο απογοητευμένος δημόσιος υπάλληλος Theo αναλαμβάνει να μεταφέρει λαθραία μια έγκυο πρόσφυγα σε ένα ασφαλές καταφύγιο.
The Matrix (Lilly & Lana Wachowski, 1999)
http://www.youtube.com/watch?v=vKQi3bBA1y8
Οι Wachowski έκλεισαν τον προηγούμενο αιώνα με μια ταινία που έφερε στην μόδα τις καμπαρντίνες και τα μαύρα δερμάτινα, ενώ ταυτόχρονα μας έκανε να αναρωτιόμαστε για τη φύση της πραγματικότητας. Αφού λατρεύτηκε και αντιγράφτηκε ξεδιάντροπα από όλους για σχεδόν 25 χρόνια τώρα, είναι εύκολο να ξεχάσουμε πόσο αναζωογονητικό και προκλητικό ήταν κάποτε το The Matrix. Διαδραματιζομένη στον 22ο αιώνα, αυτή η συναρπαστική συγχώνευση επιστημονικής φαντασίας, πολεμικών τεχνών, θρησκευτικών αναλογιών και φιλοσοφίας έγινε κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τρία sequels και αμέτρητα knockoffs αργότερα, το αρχικό Matrix παραμένει μοναδικό στο είδος του.
The Empire Strikes Back (Irvin Kershner, 1980)
http://www.youtube.com/watch?v=JNwNXF9Y6kY
Ούτε καν η σημερινή κατάντια ενός από τα πιο επιτυχημένα franchise όλων των εποχών δεν μπορεί να αλλοιώσει το κινηματογραφικό μεγαλείο του Empire, ενός ακλόνητου πολιτιστικού λίθου του οποίου η σκιά πέφτει πάνω από κάθε καλοκαιρινό blockbuster και sequel που κυκλοφορεί τα τελευταία σαράντα χρόνια. Πιο σκοτεινό, βαθύτερο και πιο πλούσιο από το πρώτο μέρος της τριλογίας, το Empire Strikes Back είναι μια διαστημική περιπέτεια με καρδιά, πάθος και το μεγαλύτερο twist όλων των εποχών – μια περιπέτεια που έχει ενσωματωθεί στην ψυχή μας από τότε.
Akira (Katsuhiro Otomo, 1988)
http://www.youtube.com/watch?v=nA8KmHC2Z-g
Καμία ταινία anime δεν είχε μεγαλύτερο και διαρκή αντίκτυπο στην ποπ κουλτούρα από αυτό το εμβληματικό έπος του κυβερνοπάνκ που βασίζεται στο ομώνυμο manga του 1982. Με budget που ξεπέρασε τα 10 εκατομμύρια δολάρια, το Akira είναι μια οπτική πανδαισία. Η ιστορία παρουσιάζει συμμορίες μοτοσικλετιστών, ψυχοκινητικούς μεταλλαγμένους, εμφύλιες διαμάχες και κυβερνητική διαφθορά εν μέσω ενός μετα-αποκαλυπτικού Τόκιου 30 χρόνια μετά τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Akira δικαιωματικά παραμένει το μέτρο με το οποίο κρίνονται όλες οι ταινίες anime και η επιρροή του συνεχίζει σε όλα τα μέσα, από τη σειρά του Netflix, Stranger Things, τα μουσικά βίντεο του Kanye West, μέχρι το τελευταίο blockbuster του Jordan Peele, Nope.
Alien (Ridley Scott, 1979)
http://www.youtube.com/watch?v=LjLamj-b0I8
Η άγνωστη απεραντοσύνη του κοσμικού κενού συμπυκνώνεται στο αριστούργημα του Ridley Scott, στο οποίο μια ομάδα αστροναυτών σε μια διαστρική αποστολή κυνηγιούνται βίαια ένας προς έναν από έναν μυστηριώδες, εξωγήινο τέρας. Το Alien είναι μια ταινία που παίρνει το χρόνο της πριν εμφυτευθεί στο μυαλό σας, αλλά αν κάτι μπορεί να ειπωθεί για αυτό, είναι ότι πραγματικά εκθέτει τους μεγαλύτερους φόβους μας. Ανεξάρτητα από το πόσες φορές έχετε δει την ταινία, το να παρακολουθείτε τη Sigourney Weaver να περνά μόνη της στους σκοτεινούς διαδρόμους του USCSS Nostromo, ενώ μια θανατηφόρα απειλή παραμονεύει στη γωνία είναι μια εμπειρία που θα δυσκολευτείτε να αποτινάξετε από πάνω σας.
Metropolis (Fritz Lang, 1927)
http://www.youtube.com/watch?v=gdtZv3XROnc
Πολύ πριν το 2001, το Star Wars ή το Blade Runner, υπήρχε το Metropolis. Εμπνευσμένη από το ταξίδι του σκηνοθέτη Fritz Lang στη Νέα Υόρκη το 1924, αυτή η ταινία ορόσημο στην ιστορία του κινηματογράφου που θα γινόταν ο παππούς του sci-fi φέρνει στην οθόνη ένα φουτουριστικό αστικό τοπίο σε μέγεθος Βαβέλ, γεμάτο με ουρανοξύστες που οραματίζεται την τεχνολογία όχι ως όπλο της προόδου αλλά της καταπίεσης και της ταξικής πάλης.
Blade Runner (Ridley Scott, 1982) – Blade Runner 2049 (Denis Villeneuve, 2017)
http://www.youtube.com/watch?v=gCcx85zbxz4
Η παθιασμένη συζήτηση για το τι συνιστά κάτι ως «πραγματικό» ή «ανθρώπινο» σε έναν όλο και πιο μετα-ανθρώπινο κόσμο βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του οραματικού έργου, το οποίο είναι εντελώς αδύνατο να συζητηθεί χωρίς αναφορά και στις δύο ταινίες. Το σκοτεινό neo-noir του 1982 του Ridley Scott μύησε στον κόσμο τους Replicants, την Tyrell Corporation, τον Harrison Ford ως Deckard, καθώς και το ζοφερό όραμά του για το Λος Άντζελες του 2019. Θα ήταν εύκολο να ξεγραφτεί η ταινία του Denis Villeneuve το 2017 ως μια ξεδιάντροπη αρπαχτή, αλλά ο Γαλλο-Καναδός μαέστρος απέφυγε τις παγίδες αυτού του είδους με έναν διάδοχο που στέκεται άξια από μόνος του.
2001: A Space Odyssey (Stanley Kubrick, 1968)
http://www.youtube.com/watch?v=oR_e9y-bka0
Πραγματικά δεν υπάρχουν πολλά να πούμε για το 2001: A Space Odyssey που δεν έχει ήδη γραφτεί, σε σημείο που το να προσπαθείς να περιγράψεις αυτό το κολοσσιαίο επίτευγμα με λόγια σχεδόν αισθάνεσαι αδικία για τον δημιουργό του. Ένα αποκαλυπτικό παράθυρο στο παρελθόν και ένα σκοτεινό ταξίδι στο μέλλον μας, το υπερβατικό έπος του Stanley Kubrick κατάφερε να ξεγελάσει τους θεατές τον τελευταίο μισό αιώνα προκαλώντας τις μεγαλύτερες ελπίδες και τους πιο σκοτεινούς φόβους της ανθρωπότητας. Και ίσως ο κατακλυσμός ιδεών της ταινίας συνοψίζεται σε μια απλή ερώτηση: Πού πάμε;
