Το δίκταμο, γνωστό και με την ονομασία έρωντας, είναι το πιο φημισμένο κρητικό βότανο και ενδημικό φυτό που αυτοφύεται μόνο στην Κρήτη. Ως βότανο, το δίκταμο είναι διάσημο από την εποχή του Μίνωα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες και η καλλιέργειά του είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στο νησί, ερασιτεχνικά κυρίως σε γλάστρα και σε βραχόκηπους, αλλά και επαγγελματικά σε ορεινές περιοχές, καθώς οι φυσικοί πληθυσμοί του φυτού έχουν μειωθεί σημαντικά από την αλόγιστη συλλογή. Είναι πολυετές αρωματικό φυτό, ξαδερφάκι της ρίγανης, που διατηρεί τα φύλλα του τον χειμώνα και έχει αργή ανάπτυξη που φτάνει σε ύψος τα 30-40 εκατοστά.
Διαθέτει μικρά στρογγυλά γκριζοπράσινα φύλλα που καλύπτονται από λευκό μαλακό χνούδι και χαρακτηριστικά άνθη, ανοικτού ρόδινου χρώματος, που εμφανίζονται την εποχή του καλοκαιριού. Η ονομασία δίκταμο, προέρχεται από τον συνδυασμό του ονόματος του βουνού Δίκτη που βρίσκεται στον νομό Λασιθίου και της λέξης “θάμνος”. Σχετικά με την άλλη ονομασία του δίκταμου, τον “έρωντα”, η επικρατέστερη ερμηνεία πηγάζει από αυτούς που το μάζευαν από απόκρημνες και βραχώδεις τοποθεσίες, θεωρείται λοιπόν ότι διέθεταν ριψοκίνδυνο πάθος για το φυτό, αντίστοιχο του έρωτα.
Πρόκειται για δυσεύρετο φυτό, από τα πιο σημαντικά μελιτογόνα, ιδιαίτερα γνωστό για την καταπραϋντική του δράση κατά του πόνου. Βρίσκεται μόνο στα πιο απόκρημνα βράχια των βουνών της Κρήτης και σε υψόμετρο περίπου 1400 μέτρα. Τέσσερα συγγενικά του είδη φύονται σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου και σε κάποια βουνά της Νότιας Ελλάδας. Το αυτοφυές δίκταμο είναι σπάνιο εύρημα και η συλλογή του εξαιρετικά δύσκολη. Τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται, αλλά το τελικό προϊόν μάλλον με το θυμάρι μοιάζει περισσότερο παρά με το άγριο δίκταμο. Χρήσιμα μέρη του αποτελούν τα χνουδωτά καρδιόσχημα φύλλα του και οι ιώδεις ανθισμένες κορυφές του.
Χρησιμοποιείται στο σκορβούτο και στον διαλείποντα πυρετό
Ανακουφίζει από τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο
Καταπραΰνει από τον στομαχόπονο και την κολίτιδα
Είναι γνωστό για τις επουλωτικές του ιδιότητες. Ακόμα συστήνεται για απομάκρυνση μικροβίων από την στοματική κοιλότητα και την καταπολέμηση της κακοσμίας. Συστήνεται και σε ορισμένες δερματικές παθήσεις
Διουρητικό, χολαγωγικό, εμμηναγωγό, αιμοστατικό, αναφέρεται ότι βοηθά σε νευρικές διαταραχές
- Η χρήση του μπορεί να προκαλέσει διακοπή της κυήσεως σε έγκυες, αλλά για τις επίτοκες αναφέρεται ότι διευκολύνει τον τοκετό
- Υπάρχουν αναφορές για τοξικότητα μετά από συχνή καθημερινή χρήση
- Ως αφέψημα
- Ως έγχυμα
- Μάσηση των φύλλων
- Ως αιθέριο έλαιο στην ποτοποιία
Γνωστό από την αρχαιότητα ως πανάκεια σε πολλές παθήσεις, καθώς και στην επούλωση τραυμάτων. Το φυτό ήταν αφιερωμένο στη θεά Άρτεμη γιατί πίστευαν ότι διευκολύνει τον τοκετό, αυτός είναι και ο λόγος που στις αναπαραστάσεις της θεάς συνήθως την απεικόνιζαν στεφανωμένη με κλαδιά δίκταμου. Παλιά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και ως το βότανο του ‘έρωτα και της νεότητας’ και πίστευαν ότι ενισχύει την ερωτική διέγερση. Στην εποχή του Μεσαίωνα, το δίκταμο έγινε διάσημο χάρη στην χρήση του στο διάσημο χωνευτικό λικέρ Benedictine. Γνωστό για την αιμοστατική του δράση, έχει παρατηρηθεί ότι τα πληγωμένα αγριοκάτσικα της Κρήτης, συχνά τρώνε δίκταμο προκειμένου να θεραπευτούν, ενώ υπάρχουν ιστορικές καταγραφές που αναφέρουν ότι πληγωμένα ελάφια από τοξότες, έτρωγαν δίκταμο και το βέλος υποχωρούσε από τη πληγή!
| Κοινές Ονομασίες |
Δίκταμος, δίχταμο, αδίχταμος, τίταμος, ατίταμος, έρωντας, γέροντας, ορίγανο, μαλλιαρό, μαλλιαρόχορτο, στοματόχορτο, στομαχόχορτο |
| Επίσημη Ελληνική Ονομασία |
Αμάρακος ο δίκταμνος ή Ορίγανον ο δίκταμνος |
| Επιστημονική Ονομασία |
Amaracus dictamnus ή Origanum dictamnus |
| Οικογένεια |
Χειλανθή (Labiatae) |
| Αγγλική Ονομασία |
Dittany, burning bush |
