Το νησί της Κρήτης αποτελεί επίσης ένα μοναδικό οικολογικό φαινόμενο, με εκατοντάδες είδη φυτών και ζώων που κάνουν τη βιοποικιλότητα του νησιού μοναδική και πολύτιμη.
Μεταξύ των φυτών ξεχωριστή θέση καταλαμβάνει η διάσημη για του ντόπιους μαλοτήρα, ή κρητικό τσάι βουνού. Με το λατινικό όνομα Sideritis syriaca, το τσάι αυτό καταναλώνεται από κρητικούς ήδη από την αρχαιότητα. Τι κάνει την μαλοτήρα ξεχωριστή;
Γιατί συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα βασικά ροφήματα που προσφέρονται σε καλεσμένους του νησιού μέχρι και σήμερα; Πώς χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική του νησιού εδώ και αιώνες; Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το τι είναι το κρητικό τσάι του βουνού και γιατί πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να το εντάξετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο.
Η μαλοτήρα είναι ένα φυτό του γένους Sideritis. Αυτοφύεται κυρίως στη δυτική Κρήτη και καταναλώνεται τόσο ως τσάι όσο και φάρμακο. Η μαλοτήρα είναι γνωστή για τις θεραπευτικές της ιδιότητες από την αρχαιότητα . Το αιθέριο έλαιο που παράγεται από το βότανο είναι πλούσιο σε αντιβακτηριακές και αντιοξειδωτικές ουσίες. Η άγρια μαλοτήρα είναι πλέον σπάνια, οι καλλιεργούμενες φυτείες όμως παρέχουν τα οφέλη της σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Το φυτό έχει γκριζοπράσινα χνουδωτά φύλλα, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού αναπτύσσει τα ανθικά του στελέχη, στελέχη δηλαδή που φέρουν τα όμορφα κίτρινα ανθάκια του, χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου είδους. Ενώ είναι πιο σπάνιο από ό, τι κάποτε, εξακολουθεί να εκτιμάται τόσο στην Κρήτη όσο και πέρα από το νησί.
Τα φυτά της μαλοτήρας συναντώνται αποκλειστικά στις όμορφες οροσειρές της Κρήτης. Το φυτό αναπτύσσεται μεταξύ 800 και 2.000 μέτρων πάνω από τη στάθμη της θάλασσας και οι Κρητικοί την συλλέγουν από την αρχαιότητα και την χρησιμοποιούν σε πλήθος συνταγών και φαρμακευτικών εφαρμογών. Τα Λευκά Όρη της Κρήτης είναι εκεί όπου αυτά τα μοναδικά φυτά με κίτρινα άνθη βρίσκονται σε μεγαλύτερο πληθυσμό. Ως ενδημικό φυτό στην περιοχή, η συγκομιδή και η χρήση της μαλοτήρας τελειοποιήθηκε εδώ και αιώνες. Τα φυτά Sideritis syriaca θεωρούνταν κάποτε ως μια θεραπεία για πληγές που προκλήθηκαν από σιδερένια όπλα, αποδεικνύοντας πόσο μακρά και ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία του εκπληκτικού αυτού βοτάνου.
Η μαλοτήρα καταναλώνεται κυρίως ως αρωματικό βοτανικό τσάι, δίνει γεύση σε κάποιες ιδιαίτερες μαγειρικές δημιουργίες των Κρητικών ενώ η χρήση της ως φαρμακευτικό φυτό χρονολογείται από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας . Η ίδια η λέξη «Malotira» προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «male» και «tirare», που σημαίνει ότι απομακρύνει την ασθένεια, αποδεικνύοντας πόσο ισχυρά θεωρήθηκαν αυτά τα μικρά φυτά. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων αναγνωρίζει ότι τα είδη του γένους Sideritis χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για πάνω από 30 έτη για την αντιμετώπιση κοινών κρυολογημάτων, αναπνευστικών προβλημάτων, βήχα, πεπτικών και γαστρεντερικών διαταραχών.
Πώς καλλιεργείται το κρητικό τσάι βουνού;
Μέχρι πριν από πολύ καιρό, το κρητικό τσάι βουνού συλλεγόταν από την φύση σύμφωνα με τις ανάγκες των ντόπιων. Όμως, καθώς τα οφέλη αυτού του μοναδικού βοτάνου έγιναν γνωστά εκτός Κρήτης, δημιουργήθηκε η ανάγκη καλλιέργειας και φροντίδας αυτών των μοναδικών φυτών. Όπως και με άλλα κρητικά βότανα, ο άγριος πληθυσμός του είναι μειωμένος λόγω της υπερβόσκησης και της ανθρώπινης παρέμβασης.
Η επιλογή σπόρων από φυσικούς πληθυσμούς, η οργάνωση μιας βιολογικής, άνυδρης και απόλυτα φιλικής προς το περιβάλλον καλλιέργειας, η συλλογή με φροντίδα τέλη Άνοιξης με αρχές Καλοκαιριού και εν συνεχεία ξήρανση των ανθικών στελεχών του βοτάνου, αποτελούν κάποια βασικά στάδια της βιολογικής καλλιέργειας μαλοτήρας στο κτήμα μας tofillo στο οροπέδιο του Ομαλού στα Λευκά όρη της Κρήτης. Στο tofillo, καλλιεργούμε αφενός για να προστατεύσουμε τους εναπομείναντες φυσικούς πληθυσμούς και αφετέρου για να μπορούμε να προσφέρουμε τα απίστευτα οφέλη του μοναδικού αυτού βοτάνου σε όσο το δυνατό περισσότερους λάτρεις των βοτανικών τσαγιών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ποια είναι τα οφέλη για την υγεία του κρητικού τσάι του βουνού;
Συνοψίζοντας λοιπόν τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση βοτανικού τσαγιού μαλοτήρας είναι πολλά και σημαντικά, γνωστά από την αρχαιότητα, μελετημένα κατά καιρούς από επιστήμονες και ειδικούς μέχρι και τις μέρες μας. Το τμήμα του φυτού που φέρει τα άνθη ενώ αυτά είναι στην πλήρη άνθησή τους αποτελεί το πολυτιμότερο κομμάτι του βοτάνου. Αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδη ιδιότητες, για την αντιμετώπιση προβλημάτων στην καρδιά, το αναπνευστικό και το γαστρεντερικό, για την καταπολέμηση της κοινής γρίπης αλλά και των συμπτωμάτων σοβαρών νοσημάτων όπως το Alzheimer συγκαταλέγονται μεταξύ των ιδιοτήτων που έχουν επισημανθεί κατά καιρούς σε σχετικές έρευνες.
Σε συνδυασμό με μέλι, θα βοηθήσει στην ανακούφιση του πονόλαιμου εάν έχετε βήχα. Ο συνδυασμός με δίκταμο, φασκόμηλο και μαντζουράνα αποτελεί μια ‘’κλασσική’’ συνταγή βοτανικού τσαγιού των προγόνων μας. Το κρητικό τσάι του βουνού αποτελεί για τους κατοίκους του νησιού μια αγαπημένη συνήθεια, αποτελεί ένα από τα ισχυρά όπλα τους για τη φυσική ενδυνάμωση του οργανισμού τους. Γιατί όχι και για εσάς;
Ως βοτανικό τσάι, η μαλοτήρα προετοιμάζεται και καταναλώνεται με τον ίδιο τρόπο που θα πίνατε οποιοδήποτε άλλο τσάι. Λίγα ανθικά στελέχη, μια κούπα, ζεστό νερό, λίγα λεπτά και έτοιμο το ρόφημά σας.
Το κρητικό τσάι του βουνού είναι ένα αρωματικό, γευστικό και ανάλαφρο βοτανικό τσάι που συγχρόνως προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό σας.
Με πληροφορίες από tofillo
