Πόσο ύπνο άραγε χρειαζόμαστε; Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένας οκτάωρος ύπνος είναι η ιδανική διάρκεια. Γιατί, όμως, ο ύπνος είναι τόσο σημαντικός και τι συμβαίνει αν δεν κοιμόμαστε αρκετά;
• Γιατί κοιμόμαστε;
«Η μοναδική λειτουργία του ύπνου είναι να θεραπεύει τη νύστα», είχε δηλώσει αστειευόμενος ο ειδικός του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Αλαν Χόμπσον. Αλλά αυτό δεν είναι απολύτως αληθές. Ταυτόχρονα ο λόγος για τον οποίο κοιμούμαστε και τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας αυτό το διάστημα παραμένουν μυστήριο. Ενα μεγάλο μυστήριο είναι γιατί ο ύπνος εμφανίστηκε ως εξελικτική στρατηγική. Πρέπει να παρέχει ισχυρά ευεργετήματα για να εξισορροπεί σημαντικούς κινδύνους. Οπως διαφαίνεται από την έρευνα ο ύπνος δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απαραίτητος για τη φυσική και την ψυχική μας υγεία. Ωστόσο, οι πολύπλοκες και διαφορετικές λειτουργίες του ύπνου μόλις αρχίζουν να αποκαλύπτονται.
• Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όσο κοιμόμαστε;
Ο εγκέφαλός μας δεν τίθεται εκτός λειτουργίας. Προκαλεί δύο βασικούς τύπους ύπνου: τον ύπνο βραδέων κυμάτων (βαθύ ύπνο) και τον ύπνο REM με γρήγορη κίνηση των ματιών (όνειρα). Περίπου το 80% του ύπνου μας είναι βαθύς ύπνος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από βραδέα εγκεφαλικά κύματα, χαλαρούς μυς και βαθιά αναπνοή. Είναι σημαντικός για τη σταθεροποίηση των αναμνήσεων και οι πρόσφατες εμπειρίες μεταφέρονται στη μακρόχρονη αποθήκη τους. Ταυτόχρονα, ξεδιαλύνονται οι πιο άσχετες εμπειρίες της προηγούμενης ημέρας. Μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη χρονιά αποκάλυψε ότι οι συνδέσεις μεταξύ νευρώνων, οι συνάψεις, συρρικνώνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου, με αποτέλεσμα οι πιο αδύναμες να εξαφανίζονται κι έτσι να λησμονιούνται κάποιες εμπειρίες. Τα όνειρα καλύπτουν το 20% του χρόνου που περνάμε κοιμισμένoι και μπορεί να διαρκέσουν από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι μία ώρα. Τα όνειρα τείνουν να διαρκούν περισσότερο καθώς προχωράει η νύχτα και τα περισσότερα ξεχνιούνται αμέσως. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM ο εγκέφαλος είναι πολύ δραστήριος, ενώ οι σωματικοί μύες παραλύουν, οι καρδιακοί παλμοί αυξάνoνται και η αναπνοή μπορεί να διαταραχθεί. Τα όνειρα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μάθηση και στη μνήμη, έπειτα από νέες εμπειρίες τείνουμε να ονειρευόμαστε περισσότερο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πολλά, καθώς οι ιατροί διαπίστωσαν ότι ένας άνδρας με τραύμα στον εγκέφαλο που δεν ονειρευόταν ποτέ δεν είχε προβλήματα μνήμης.
• Πόσος ύπνος είναι αρκετός;
Το πόσο διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και κατά τις συγκεκριμένες περιόδους της ζωής μας. Το Εθνικό Ιδρυμα Υπνου, των ΗΠΑ, κατέληξε ότι ο ιδανικός χρόνος είναι επτά έως εννιά ώρες για τους ενήλικες και οκτώ έως δέκα ώρες για τους εφήβους. Τα μικρότερα παιδιά χρειάζονται περισσότερο ύπνο.
• Τι συμβαίνει όταν δεν κοιμάσαι αρκετά;
Σε ακραίες περιπτώσεις η έλλειψη ύπνου μπορεί να είναι θανατηφόρος. Η έλλειψη ύπνου για μία, δύο ημέρες μπορεί να προκαλέσει παραισθήσεις και φυσικά συμπτώματα. Η διαρκής έλλειψη ύπνου μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες και συνδέεται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη, τα καρδιαγγειακά προβλήματα και την άνοια.
