Ο Ιρανός μουσικός Mehdi Rajabian συνελήφθη από τις αρχές της χώρας του για την τέχνη του. Το «έγκλημά» του, όπως λέει, είναι ότι συνεργάζεται με γυναίκες τραγουδίστριες και χορεύτριες.
Ο 30χρονος έχει φυλακιστεί δύο ακόμα φορές στο παρελθόν για τη μουσική του, και καταγγέλλει στο BBC πως συνελήφθη εκ νέου πριν δύο εβδομάδες για το τελευταίο του πρότζεκτ. Το άλμπουμ του, που δεν έχει καν ολοκληρωθεί, ήταν προγραμματισμένο να περιλαμβάνει και φωνητικά γυναικών, κάτι που πρακτικά απαγορεύεται στο Ιράν.
Το υπουργείο Πολιτισμού και Ισλαμικής Καθοδήγησης δεν έχει ανταποκριθεί στις κρούσεις του BBC για κάποιο σχόλιο.
«Το καθεστώς θέλει να καταπνίξει τη φωνή μου», λέει ο Rajabian. «Επιμένουν να σταματήσω να παίζω μουσική», προσθέτει ο μουσικός από το Σάρι του βόρειου Ιράν. Στις 10 Αυγούστου οι αρχές κάλεσαν τον μουσικό να παρουσιαστεί, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο.
Σύμφωνα με τον νέο καλλιτέχνη, ο δικαστής τον κατηγόρησε πως το τελευταίο του πρότζεκτ «ενθαρρύνει την πορνεία». Τον άφησαν ελεύθερο μόνο και μόνο επειδή η οικογένειά του ήταν σε θέση να πληρώσει την εγγύηση για την αποφυλάκισή. «Αν γράψω μουσική, αμέσως θα αφαιρέσουν την εγγύηση», λέει ο μουσικός. «Πρέπει να περιμένω μέχρι την ημέρα της δίκης».
Ο Rajabian παρατηρεί πως η σύλληψή του ακολούθησε μια συνέντευξη του στο BBC για το επόμενό του άλμπουμ. η κλήση του έγινε αφού δημοσιεύτηκε ένα βίντεό του με την γνωστή Ιρανή χορεύτρια Helia Bandeh να ερμηνεύει κινησιολογικά την μουσική του.
Σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα του Ιράν, τραγουδιστές και χορευτές μπορούν να διωχτούν από τις αρχές αν τα έργα τους θεωρηθούν απρεπή ή ανήθικα. Θεωρητικά, οι γυναίκες επιτρέπεται να τραγουδούν σε χορωδίες και σόλο τραγουδίστριες υποτίθεται πως έχουν δικαίωμα να εμφανιστούν αποκλειστικά σε γυναικείο κοινό, αλλά ακόμα και για αυτές τις εξαιρέσεις σπανιότατα δίνεται άδεια.
Ο Rajabian δεν είναι ο μόνος που διώκεται για την τέχνη του. Τον περασμένο Μάιο, η τραγουδίστρια Nezzar Moazzam κλήθηκε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο επειδή τραγούδησε για ένα γκρουπ τουριστών φορώντας παραδοσιακή ενδυμασία. Η Negar Moazzam κλήθηκε στο δικαστήριο αμέσως μετά από την δημοσίευση ενός βίντεο στον λογαριασμό της στο Instagram.
Λίγους μήνες νωρίτερα, απαγόρευσαν στον συνθέτη Αλί Γκαμσάρι οποιαδήποτε παράσταση μέχρι νεωτέρας, επειδή αρνήθηκε να αποσύρει μια γυναίκα τραγουδίστρια από ένα κονσέρτο του στην Τεχεράνη.
O Rajabian έχει φυλακιστεί άλλες δύο φορές για τη μουσική του. Την πρώτη, το 2013, τον κράτησαν με δεμένα μάτια στην απομόνωση για τρεις μήνες. Αργότερα καταδικάστηκε σε κάθειρξη έξι ετών στην διαβόητη φυλακή της Τεχεράνης Evin.
Τελικά βγήκε με αναστολή αφού ξεκίνησε απεργία πείνας, προσελκύοντας την προσοχή της Διεθνούς Αμνηστίας και της εκστρατείας για την Ελευθερία της Έκφρασης Freemuse. Μετά την αποφυλάκισή του, το καθεστώς παρακολουθούσε στενά τις κινήσεις του.
Ο Rajabian λέει πως πλέον ζει σε αυτοαπομόνωση. «Οι μέρες του κορωνοϊού είναι φυσιολογικές μέρες για μένα, επειδή είμαι εντελώς μόνος μου στο σπίτι για χρόνια. Ήταν λες και είχα μεταφερθεί από μία μικρότερη φυλακή σε μία πιο μεγάλη.»
Ο μουσικός εκτιμά πως συνάδελφοί του καλλιτέχνες φοβούνται να τον υποστηρίξουν και νωρίτερα μέσα στον μήνα ένας δημοσιογράφος του μουσικού ρεπορτάζ συνελήφθη και τέθηκε υπό κράτηση στην φυλακή Evin για αρκετές ημέρες, αφού αναφέρθηκε σε μουσική γυναικών και στον Rajaban σε ένα άρθρο του.
«Τώρα με πιέζουν να μην δημιουργήσω κάποιο νέο έργο», λέει. «Αυτό είναι απόλυτος θάνατος. Στα πλάνα τους είναι η ολοκληρωτική καταστροφή μου». Ο Rajabian ξέρει πολύ καλά ότι διακινδυνεύει να περάσει κι άλλο χρόνο στη φυλακή γράφοντας μουσική. Ωστόσο η πίεση δεν τον αποθαρρύνει. Πέρυσι κυκλοφόρησε ένα νέο άλμπουμ, το Middle Eastern, με την Sony Music στην Τουρκία.
Ηχογραφήθηκε με άκρα μυστικότητα και σε αυτό συμμετέχουν περίπου 100 καλλιτέχνες από 12 χώρες, μεταξύ των οποίων από τη Συρία, την Υεμένη, την Ιορδανία, τον Λίβανο και το Ιράκ. Πολλοί από τους μουσικούς αντιμετωπίζουν παρόμοιες διώξεις με τον Rajabian. Ένα από τα τραγούδια είχε ηχογραφηθεί κατά τη διάρκεια αεροπορικής επιδρομής, και ένα άλλο ενώ φυγάδευαν ένα πρόσφυγα μέσα σε μία βάρκα.
Όμως ήταν η απόφαση να συνεργαστεί με μία σειρά γυναικών από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής στο νέο του άλμπουμ, που τράβηξε εκ νέου την προσοχή των αρχών πάνω του. Και ας μην προέρχεται καμία από αυτές από το Ιράν.
«Γιατί η κυβέρνηση του Ιράν φοβάται τόσο πολύ; Αυτό είναι το ερώτημα για μένα». Η απάντηση πιστεύει πως είναι ότι οποιοδήποτε έργο τέχνης προκαλεί, θεωρείται επικίνδυνο. «Η τέχνη χωρίς μήνυμα ή φιλοσοφία χρειάζεται περισσότερο για διασκέδαση παρά για σκέψη. Εγώ δεν θέλω το καθεστώς να απολαμβάνει την τέχνη μου. Θέλω φιλοσοφία και πόνο στην καρδιά της μουσικής μου, να λειτουργούν αφυπνιστικά για την ανθρωπότητα».
«Ακόμα και αν πάω στη φυλακή εκατό φορές. Χρειάζομαι γυναίκες να τραγουδούν στο πρότζεκτ μου, χρειάζομαι γυναικείους χορούς μαζί με την φιλοσοφία και τη σκέψη. Όποτε νιώσω την ανάγκη να συνθέσω μουσική, σίγουρα θα το κάνω. Δεν αυτολογοκρίνομαι.»
Μετά την Επανάσταση του 1979, ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Μουσαβί Χομεϊνί, πολιτικός και θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν ως το 1989, απαγόρευσε την μετάδοση μουσικής στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, με το σκεπτικό ότι «αδρανοποιούσε τον ανθρώπινο εγκέφαλο και έκανε τους πολίτες πιο επιπόλαιους». Μόνο τα επαναστατικά τραγούδια και τα θρησκευτικά άσματα επιτρέπονταν και σχεδόν όλοι οι τραγουδιστές της ποπ είχαν τότε εγκαταλείψει τη χώρα.
Σταδιακά, η κλασική ιρανική μουσική άρχισε να αναδύεται κάτω από την «ομπρέλα» της μουσικής σούφι. Στη δεκαετία του 1990, ένα «παράλληλο Ιράν» άρχισε να αναπτύσσεται στο περιθώριο των μεγάλων πόλεων, με νέους ανθρώπους να κατασκευάζουν τα δικά τους όργανα και να συνθέτουν ανεπίσημα κομμάτια που αναμεταδίδονταν μόνο στο πρόγραμμα του BBC για το Ιράν.
Στις αρχές του 2000, μετά από χαλάρωση των νόμων για τη μουσική, η ποπ αγορά άνοιξε ξανά, και μέσω του Διαδικτύου, η μουσική που έπαιζε πίσω από κλειστές πόρτες άρχισε να εξαπλώνεται. Τα συγκροτήματα άρχισαν να παίζουν ροκ, fusion, ράπ και εναλλακτικό folk. Μιλούσαν για ένα διαφορετικό Ιράν, ένα Ιράν που θέλει να γίνει μοντέρνο και να εξισωθεί με τον υπόλοιπο κόσμο.
Με πληροφορίες από BBC, Πηγή: www.lifo.gr
